Badele, Posof ilçesinin meyve bahçeleri ile ünlü olan bugünkü adıyla Türkgözü köyünün eski adıdır. Posof Elması/BadeleElması'nın ilk defa bu köyden çıktığı bilinir. Osmanlı'nın 1578 yılında fethettiği Posof bölgesine dair ilk vergi kaydını içeren 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Gürcistan adlı defterde, "resm-i meyve (meyve vergisi)" adıyla bulunan meyve vergisinin, Posof'un Güney nahiyesinden Poma köyünde (Bugün Eminbey köyünün mahallesi) bostan vergisiyle birlikte 80 akçe, Stepansminda (Sarıdarı) köyünde 30 akçe, Badele (Türkgözü) köyünde ise 120 akçe toplandığı görülmektedir. Meyve vergisi başlığının altında hangi meyve çeşitlerinin bulunduğu açıklanmamıştır. Diğer bazı vergi çeşitleriyle karşılaştırıldığında, meyveciliğin o dönemde de önemli bir sektör olduğu görülmektedir (Cikia, 1947). Sadovskiy'nin eserinde, elma ibaresi geçen kısımlar şu şekildedir (Sadovskiy, 1986): "15 Marttan itibaren sıcak günler başlıyor, aynı zamanda artık tarla çiçekleri açmaya başlıyor. Meyve ağaçlarından ilk olarak alıç, vişne ve ardından erik, armut ve elma çiçeklenmektedir. Armut ve elma ağaçları genellikle mayıs ayının sonunda çiçeklenirler. Aynı zamanda meşe de kendini gösteriyor. Çilek haziran başında olmaya başlıyor, kiraz temmuzda, vişne ise ağustosta oluyor." "Posof ormanları alan olarak 12.000 desyatin (1 desyatin 1,09 hektar) ya da 108 verst kare yer kaplamaktaydı. Bu ormanlar keskin bir biçimde Kars Oblastı'ndaki basit ormanlardan ayrılmaktadır. Posof ormanlarda karşılaşılan ağaçların temel türü; çam ağacı, ladin, akağaç, meşe, akçaağaç, akçakavak, üvez ağacı, elma, armut ve kara kızılağaç olarak kendini göstermektedir." "Köylerde ender olarak bazı ağaçlar yetiştiriliyor ve sadece bazı ev sahipleri avlularında bunların yetişmesi için özen gösteriyorlar. Bu konuda Digur, Badela, Papola ve Saskabolo köyleri övgüyü hak edecek derecede diğerlerinden ayrılmaktadırlar." "Buğday ekiciliği dışında nüfusun diğer uğraşıları olarak tütün, arıcılık ve bostan işleri kendini göstermektedir. Ama bu alanlardaki uğraş, yalnızca yerel ölçekte ihtiyacın karşılanmasına yöneliktir. Birkaç köyde meyve bahçeleri vardır ve onlarda çoğunlukla erik, elma, armut ve vişne ağaçları bulunmaktadır." |
|
|
Cikia, S. (1947). Defter-i Mufassal-i Vilâyet-i Gürcistan, Tiflis. Sadovskiy, K. (1986). "PoshovskiyUçastok, ArdaganskagoOkruga, Kars skoyOblasti", SbornikMaterialovDlyaOpisaniyaMestnostey i PlemenKavkaza, Sayı: 5, Tiflis. | |
|