Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü tarafından "Üreme Verimliliği Projesi, Etçi Irklar ve Melezlerinin Yaygınlaştırılması, Sürü Büyütme ve Yenileme Desteklemesi" ile ilgili konu uzmanları Ziraat Mühendisi Ali Rıza AKINCI ve Veteriner Hekim Şeyda Aysun KAYABAŞI tarafından Ardahan Valiliği Toplantı Salonunda 27.06.2019 tarihinde eğitim toplantısı gerçekleştirilmiştir. Sabah: 09:30-12:00 arasında yapılan ilk oturum Sayın Valimiz Mustafa MASATLI ve Vali Yardımcımız Sayın Salih KALKAN, il genelini temsil eden büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiricileri ile, öğleden sonraki oturum ise 13:30 -16:00 arasında yapılan oturum ise il ve ilçelerde çalışan serbest veteriner hekimler ile veteriner sağlık teknisyenleri/teknikerleri, İl Müdürlüğümüzde ve kamuda görevli veteriner hekimler ile veteriner sağlık teknisyenleri / teknikerleri, ilimiz sivil toplum kuruluşları, Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı, personelleri ve üyelerinin katılımlarıyla gerçekleşmiştir. Toplantı; İl Müdürümüz Sayın Dr. Turgay ŞİŞMAN'ın sürü büyütme, et verimi, buzağı bakımı, aşılamalar ve İl Müdürlüğümüzün çalışmaları hakkında bilgi veren açılış konuşmaları ile başlamıştır. Daha sonra Valimiz Sayın Mustafa MASATLI konuşmasında; Ardahan'da hayvancılığı geliştirmek, hayvan hastalıklarını önlemek, buzağı atımlarının önüne geçmek ve üreticilerin temel geçim kaynağına sahip çıkmak adına her türlü gayreti gösterdiklerini belirtti. Ailem, akrabalarımın çoğunluğu hayvancılıkla uğraşmaktadır. Ben hayvancılık konusuna uzak değilim. Ardahan da yaşayan İnsanlarımızın geçim kaynağı mera hayvancılığı. Türkiye'nin çoğu yerinde böyle güzel bir mera yok, böyle bir coğrafya başka bir yerde görmedim. Bugün burada düzenlenen eğitimlerin ilimize büyük katkı sağlayacağına inanıyorum. Ülkemizde uygulanan son yıllardaki tarım ve hayvancılık politikaları ve destekleriyle önemli aşama kat edildiğini, 2023 tarım hedeflerine göre çalışıldığını, ilimizin büyükbaş hayvancılık üssü konumunda olduğunu, büyükbaş hayvancılık üssü olmakla beraber önemli derecede arı popülasyonuna da sahip ve Türkiye'nin tek gen merkezinin de burada olduğunu ifade etti. İlimizin yüzölçümüne baktığımızda Türkiye'de en fazla mera oranına sahip illerden biridir. Fakat biz bundan yeterince yararlanamadığımız gibi çok ciddi derecede hayvan hastalıklarıyla mücadele ediyoruz. Ayrıca buzağı atımlarıyla mücadele ediyoruz. Bu sene biz meralarımızı yerel yetiştiricilerimize verdik, onlar meralarımızı kullansınlar dedik. Bunu yaptık ve arkasından kontrol mekanizmasını oluşturduk. Çok sıkı bir tedbir uyguladık. Bunlarla birlikte aşılamaya önem verdik. Aşılamayı yüzde 110'a çıkardık. Özel idareden ayrılan 30 bin TL'yi 300 bin TL'ye çıkardık. Biz gerekiyorsa bir kilometre yol yapmayacağız ama hayvancılığı burada geliştirmek için, buzağı atımlarını önlemek için mücadele edeceğiz. Buzağı atımlarının ilimize verdiği kaybı araştırdık. İlimizde bu oranın Türkiye ortalamasının üç kat üzerinde, yüzde 16 olduğunu gördük. Bu çok vahim bir tabloydu. İlimize verdiği kayıp ise 70 milyon TL'dir. Bunu yıllara yaydığınızda kayıp oranı çok fazladır. İşte biz bununla mücadele ediyoruz. Suni tohumlama konusunda da araştırmalar yaptık ama mera hayvancılığı için verimli olmadığı gerekçesiyle yöremize uygun yerli sığırların ürümesi konusunda çalışmalar yapıyoruz. Ayrıca Bakanlığa bilgi verdik, talepte bulunduk, 'gelin bize eğitim verin' dedik. İşletmelerimiz çok küçük, işletmelerimizin kapasitesini artırmamız gerekiyor. Buzağı kayıplarının önüne geçmemiz gerekiyor. Üreticimizin bir buzağıyı kaybetmesi demek o üreticinin bir yıl kendisine gelememesi demektir. İşte bizim hayvancılığa, meralara, hayvan hastalığına verdiğimiz önemin altında yatan temel sebepler bunlardır. Biz burada gerek et gerekse süt üretimini arttırmak, üreticilerimizin kazancını arttırmak için her türlü çabayı sarf edeceğiz. Bizim geçim kaynağımız hayvancılık, bizim sanayimiz yok. Bu nedenle tarım ve hayvancılık önemli. Büyükbaş hayvancılıkta verimliliği, sürü büyütmeyi, hayvan hastalıkları ile mücadeleyi kırmızı et üretimini artırmayı bütüncül olarak ele almalıyız. Daha fazla verimliliği nasıl artırabiliriz buna çalışacağız. Sığırlarda üreme verimlerinin artıracak şartlarını oluşturmak için birbirimizden haberdar çalışmamız gerekiyor. Bu toplantının tüm veteriner hekimlerimize, üreticilerimize çiftçilerimize katkı sağlayacağını düşünüyorum." Dedi. Sayın Valimizden sonra sunumunu yapan konu Uzmanı Şeyda hanım; "Ülkesel düzeyde bir milyon buzağı kaybımız var. Bu durum döl verimiyle ilgili, döl verimi olmayan hayvanları sürüde tutmak, vaktinden önce kesmek verim kaybına sebep olmaktadır. Doğal olarak et ve süt kaybına sebep olarak ekonomik bir kayba neden olmaktadır. Bu önemli bir husustur. Ülkemiz sığır varlığı son on yılda on yedi milyona ulaşmıştır. Ardahan ise 306.900 B.Baş hayvan varlığıyla listemize geçmiştir. Et üretimindeki rakamların değişimi kontrolsüz kesimden kaynaklanmaktadır. Süt üretiminde %85 artış görülmektedir. Bunu artışta kayıt altına alma ve birliklerin etkisi olmuştur. Bu durumda kendi kendimize yeter durumdayız. Ardahan K.Baş hayvan varlığı 74 bin'dir. Hayvancılık Genel Müdürlüğü Islah Dairesi olarak buzağı kayıplarının önlenmesi için çeşitli desteklemeler uygulamaktayız. İkinci dönem destekleme ödemelerini eylül ekim aylarında yapmayı planlamaktayız. Döl verimliliğinin artırılması uygun yaştaki hayvanların tohumlanarak döllenmesini sağlamakla olur. Hayvan kayıtlarının tutulması bu aşamada çok önemlidir. Ülkemizde hayvanlar 18 aydan evvel tohumlanmıyor. Oysaki ilk gebelik için 14 – 16 ay aralığında tohumlama yapılmalıdır. İyi bir bakım ve besleme ile süt verimi ve et veriminin artırıldığı kanıtlanmıştır. İyi beslenme ile işletmedeki bir hayvanın ilkine buzağılama yaşı iki yaşında gerçekleşir. Doğum yaptıktan sonra servis periyodu, yani tekrar gebe kalmak için tohum atma süresi doğumdan sonra üç ay olması gereklidir. Doğal olarak 9 ay gebelik 3 ay servis süresi toplamda bir yılda bir buzağı alınması gerekir. Böyle bir işletme verimli demektir. Kayıt tutularak hayvanların bu sürelerini kaçırmamak gerekir. Gözlemlemeler de çok önemlidir. Tohumlama sürelerini kaçırmamak gerekir. 2018 kayıtlarına göre doğması gereken buzağı 7.384 bin gibi bir rakam olması gerekirken 6.874 bin kadardır. Yani yaklaşık bir milyon kayıp buzağı söz konusudur." Dedi ve sözü konu uzmanı Ali Rıza AKINCI'ya verdi. Ali Rıza bey, "biraz önce Şeyda hanım, sayın Valimiz konunun önemine değindiler. Bu yörenin hayvancılığının meraya dayalı olduğunu biliyoruz. Mesala biz yurt dışına gittiğimizde Avusturya'nın da mera hayvancılığı yaptığını biliyoruz, ama bu hayvanlardan da örneğin simentallerden 22 kg ortalama süt elde ettiğini biliyoruz, biliyorsunuz etçi ırklar dışında konuşuyorum, besi performansı üzerine mera etkilidir. Biz yem dediğimiz zaman fabrika yemi akımıza geliyor. Yem dediğimiz zaman fabrika yemi aklımıza gelmeyecek arkadaşlar. Yem demek ot demek, ot demek et demek süt demek ve Ardahan Kars Ağrı Erzurum biçilmiş kaftan. Benim köyümdeki dostlarım, akrabalarım yaylalarda ot biçmiyor, köy yakınlarından gidiyor fabrika yemi alıyor besi yapıyor mesela kurban için. Oysaki Allahuekber dağlarındaki otu biçip getirmiyor. Otun enerjisi 1410 kilo kalori, iki kilo ot 2700 metabolik enerjili bir yeme bedel. Yani %19 ham proteinli yeme bedel. Benim vatandaşım bunu yapmıyor. Bu konuda sizin avantajınız var. Hayvan beslemeyi anlatırken sizlerin ne yapmanız gerektiğini belirteceğim. Bir hayvanın verimi açısından genetik normalde % 25 - 30'unu oluşturuyor. Esas verimi çevre şartları dediğimiz sürü yönetimi burada koruyucu hekimlik ve en önemlisi bakım besleme. Beslemede de doğru bir şekilde besleme. İyi besleme değil bakın doğru bir şekilde besleme bizleri ekonomik anlamda kazancımızı olumlu etkileyecek kısımlar. Bu bölge aile işletmelerinin yanında entansif işletmelerde var. TÜGEM zamanında HAYGEM zamanında Erzurum'da ve bilhassa Ardahan'da daha fazla işletme kuruldu. DAP projesinden yapılan 250 başlık işletmeler de var. Buzağı ölümlerini önleme, buzağı bakım, besleme ve rasyon hakkında pratik bilgiler bilgilere de değinilen toplantıda çiftçilerimizin soruları alınmış ve konu uzmanlarımızca raporlarında yer almak üzere not edilmiştir. Hayvancılığın geliştirilmesi için diğer hususlardaki değerlendirmeler de yapılarak toplantı sonlanmıştır. Aynı konuları içerin öğleden sonraki ikinci oturumda İl ve İlçe Tarım Orman Müdürlüğümüz personelleri, serbest veteriner hekimler, Ardahan Damızlık Birliği Başkanı ve çalışanları ile gerçekleştirilmiş ve toplantı sonlandırılmıştır. |